Mpox, yang sebelum ini dikenali sebagai monkeypox, adalah penyakit berjangkit yang disebabkan oleh virus monkeypox. Ia boleh menyebabkan ruam yang menyakitkan, pembengkakan kelenjar limfa dan demam. Kebanyakan orang pulih sepenuhnya, tetapi sesetengah orang boleh jatuh sakit teruk. Sesiapa sahaja boleh dijangkiti mpox.
Virus ini boleh merebak melalui beberapa cara: sentuhan langsung dengan orang yang dijangkiti melalui sentuhan, ciuman, atau hubungan seks; haiwan yang dijangkiti semasa memburu, menguliti, atau memasak mereka; bahan yang tercemar seperti cadar, pakaian atau jarum suntikan; dan dari ibu mengandung kepada bayi yang belum lahir. Di Malaysia, kes pertama mpox dilaporkan pada 26 Julai 2023, dan sehingga November 2023, sembilan kes telah disahkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM).
Jika anda menghidap mpox, penting untuk memberitahu sesiapa yang anda telah berhubung rapat baru-baru ini, tinggal di rumah sehingga semua keruping jatuh dan lapisan kulit baru terbentuk, menutup lesi dan memakai topeng yang ketat apabila berada di sekitar orang lain, serta mengelakkan sentuhan fizikal.
Mpox (Monkeypox)
Apa Simptom Mpox (Monkeypox)?
Simptom mpox biasanya bermula dalam masa seminggu tetapi boleh bermula 1-21 hari selepas pendedahan. Simptom-simptom ini biasanya berlangsung selama 2-4 minggu tetapi mungkin lebih lama bagi seseorang yang mempunyai sistem imun yang lemah. Simptom umum mpox termasuk ruam, demam, sakit tekak, sakit kepala, sakit otot, sakit belakang, tenaga rendah, dan pembengkakan kelenjar limfa.
Bagi sesetengah orang, simptom pertama mpox adalah ruam, manakala yang lain mungkin mengalami simptom berbeza terlebih dahulu. Ruam bermula sebagai luka rata yang kemudian berkembang menjadi lepuh berisi cecair dan mungkin gatal atau menyakitkan. Semasa ruam sembuh, lesi menjadi kering, berkerak dan jatuh. Sesetengah orang mungkin mempunyai satu atau beberapa lesi kulit dan yang lain mempunyai ratusan atau lebih. Lesi ini boleh muncul di mana-mana bahagian badan seperti telapak tangan dan tapak kaki, muka, mulut dan tekak, kawasan kemaluan dan kelangkang, serta dubur.
Sesetengah orang juga mengalami pembengkakan rektum yang menyakitkan atau kesakitan dan kesukaran semasa membuang air kecil. Orang yang menghidap mpox adalah berjangkit dan boleh menyebarkan penyakit kepada orang lain sehingga semua luka telah sembuh dan lapisan kulit baru terbentuk. Kanak-kanak, orang hamil dan orang yang mempunyai sistem imun yang lemah berisiko mengalami komplikasi daripada mpox.
Bagaimana Cara Rawatan Mpox (Monkeypox)?
Cara merawat mpox adalah untuk menjaga ruam, menguruskan kesakitan dan mencegah komplikasi. Penjagaan awal dan sokongan adalah penting untuk membantu menguruskan simptom dan mengelakkan masalah lanjut. Kebanyakan orang yang menghidap mpox akan pulih dalam masa 2-4 minggu.
Penjagaan diri adalah penting untuk membantu menguruskan simptom dan mencegah jangkitan kepada orang lain. Ini termasuk tinggal di rumah dan dalam bilik sendiri jika boleh, kerap mencuci tangan, memakai topeng dan menutup lesi apabila berada di sekitar orang lain, mengelakkan menyentuh barang di ruang kongsi, dan membersihkan ruang kongsi dengan kerap. Pesakit juga digalakkan untuk menggunakan ubat penahan sakit seperti paracetamol atau ibuprofen.
Dari segi rawatan perubatan, mendapatkan vaksin mpox boleh membantu mencegah jangkitan. Vaksin harus diberikan dalam masa 4 hari selepas bersentuhan dengan seseorang yang menghidap mpox (atau sehingga 14 hari jika tiada simptom). Ia disyorkan untuk orang yang berisiko tinggi untuk mendapatkan vaksin untuk mencegah jangkitan mpox, terutamanya semasa wabak. Ini termasuk pekerja kesihatan yang berisiko terdedah, lelaki yang mengadakan hubungan seks dengan lelaki, orang yang mempunyai berbilang pasangan seks, dan pekerja seks.
Di Malaysia, KKM telah mengeluarkan garis panduan untuk pengurusan mpox, yang termasuk langkah-langkah pengasingan dan rawatan simptomatik. KKM juga menasihatkan orang ramai yang baru pulang dari negara yang mempunyai kes mpox untuk memantau kesihatan mereka selama 21 hari dan segera mendapatkan rawatan jika menunjukkan simptom. Bagi individu yang terlibat dalam aktiviti berisiko tinggi, pemeriksaan kesihatan di fasiliti kesihatan terdekat adalah disarankan.
Bolehkah Mpox Disembuhkan?
Mpox tidak mempunyai penawar khusus, tetapi ia boleh diuruskan dengan penjagaan sokongan untuk meredakan gejala. Penyakit ini biasanya pulih dengan sendirinya dalam masa dua hingga empat minggu. Dalam sesetengah kes, rawatan antivirus seperti tecovirimat, yang pada asalnya dibangunkan untuk cacar, mungkin digunakan dalam keadaan khas. Vaksin yang dibangunkan untuk cacar juga telah terbukti berkesan dalam mencegah jangkitan mpox.
Siapakah yang Berisiko Tinggi untuk Mendapat Mpox?
Individu yang berisiko tinggi untuk mendapat mpox termasuk mereka yang mempunyai hubungan fizikal rapat dengan orang yang dijangkiti, terutamanya melalui sentuhan kulit ke kulit dengan lesi, cecair badan, atau titisan pernafasan. Ini termasuk orang yang tinggal bersama atau menjaga seseorang yang dijangkiti virus tersebut. Selain itu, mereka yang terlibat dalam aktiviti berisiko tinggi, seperti tingkah laku seksual tertentu, atau mereka yang melancong ke kawasan di mana mpox adalah endemik atau di mana wabak sedang berlaku, juga berisiko tinggi.
Adakah Mpox Sama Dengan Monkeypox?
Ya, mpox adalah penyakit yang sama yang sebelum ini dikenali sebagai monkeypox. Nama itu telah diubah oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pada tahun 2022 kepada “mpox” untuk mengelakkan stigma dan untuk menggalakkan istilah yang lebih neutral, kurang berunsur geografi dan budaya.
Apa Punca Mpox?
Mpox disebabkan oleh virus monkeypox, yang merupakan ahli genus Orthopoxvirus, kumpulan virus yang sama yang termasuk virus variola, yang menyebabkan cacar. Virus monkeypox pertama kali ditemui pada monyet, oleh itu nama asalnya, tetapi ia boleh menjangkiti pelbagai haiwan dan terutamanya ditularkan kepada manusia melalui sentuhan langsung dengan haiwan yang dijangkiti atau melalui hubungan rapat dengan orang yang dijangkiti.
Apa Itu Vaksin Mpox?
Vaksin mpox terutamanya dihasilkan daripada vaksin yang pada asalnya dibangunkan untuk cacar. Vaksin yang paling biasa digunakan ialah MVA-BN (Modified Vaccinia Ankara-Bavarian Nordic), juga dikenali sebagai Jynneos di Amerika Syarikat dan Imvanex di Eropah. Vaksin-vaksin ini tidak bereplikasi dan direka untuk memberikan perlindungan terhadap kedua-dua cacar dan mpox kerana persamaan antara virus-virus tersebut. Ia biasanya disyorkan untuk individu yang berisiko tinggi terdedah kepada virus mpox, seperti pekerja kesihatan dan mereka yang berada di kawasan yang mengalami wabak aktif.
Adakah Seseorang Itu Boleh Dapat Mpox Jika Telah Divaksin?
Ya, seseorang masih boleh mendapat mpox walaupun telah divaksin, tetapi risikonya rendah. Vaksin ini tidak 100% berkesan, jadi jangkitan boleh berlaku, terutamanya jika seseorang terdedah kepada beban virus yang tinggi atau mempunyai sistem imun yang lemah. Walau bagaimanapun, individu yang telah divaksin biasanya mengalami gejala yang lebih ringan dan tempoh penyakit yang lebih singkat berbanding mereka yang tidak divaksin.
Berapa Lama Vaksin Mpox Bertahan?
Tempoh imuniti yang diberikan oleh vaksin mpox belum diketahui kerana data jangka panjang masih dikumpulkan. Namun, dipercayai bahawa vaksin ini memberikan perlindungan selama beberapa tahun, serupa dengan vaksin cacar. Dos penggalak mungkin disyorkan pada masa hadapan, terutamanya bagi mereka yang terus berisiko terdedah kepada virus, tetapi garis panduan semasa terutamanya memberi tumpuan kepada memastikan vaksinasi awal dalam populasi berisiko tinggi.
